การเพาะพันธุ์ปลา

การเพาะพันธุ์ปลา

วิธีการเพาะพันธุ์ปลา 

แบ่งออกเป็น  3  วิธี คือ

1.  วิธีเพาะพันธุ์แบบธรรมชาติ

     เป็นวิธีการเพาะปลาแบบง่ายๆ  โดยปล่อยพ่อแม่พันธุ์ที่สมบรูณ์เพศเป็นคู่ๆ  ลงไปในบ่อดินที่เตรียมเอาไว้และเมื่อมีลูกปลาเกิดในเวลาต่อมา  ก็แยกออกมาอนุบาลภายหลัง  เช่นการเพาะปลานิล  และการเพาะปลาสลิด

2.  วิธีเพาะพันธุ์เลียนแบบธรรมชาติ

     เป็นการเพาะพันธุ์ปลาโดยปล่อยให้พ่อแม่พันธุ์มีการผสมพันธุ์วางไข่กันเองในบ่อที่มีการปรับสภาพแวดล้อม  เช่น  การเตรียมบ่อและการเตรียมสิ่งช่วยกระตุ้นการตกไข่และการวางไข่ให้ดีขึ้น

       

     วัสดุที่กระตุ้นการตกไข่  มีหลายชนิด  ได้แก่  ใบไม้  รากไม้  จอก  พันธุ์ไม้น้ำหรือสาหร่ายชนิดต่างๆ  เชือก  กระเบื้อง  ท่อพลาสติก  เป็นต้น

     ข้อดี 

     1.  พ่อแม่ปลาไม่บาดเจ็บเนื่องจากไม่ได้ผสมเทียม
     2.  ไม่จำเป็นต้องทราบช่วงเวลาที่แม่ปลาตกไข่
     3.  ไม่จำเป็นต้องรีดไข่
     4.  ไข่ที่ปล่อยออกมาไม่แก่เกินไป

               

     ข้อเสีย
     1.  ไม่มีสิ่งเจือปน
     2.  ประเมินจำนวนไข่แน่นอนได้ยาก
     3.  แม่ปลาอาจวางไข่ไม่หมด  หรือวางไข่ได้  50%
     4.  ผสมข้ามพันธุ์ไม่ได้  เช่น การเพาะพันธุ์ปลาไน

3.  วิธีการเพาะพันธุ์แบบผสมเทียม

        เป็นวิธีที่นิยมอย่างแพร่หลายโดยทั่วไป   โดยการนำฮอร์โมนชนิดต่างๆ  ฉีดกระตุ้นพ่อแม่พันธุ์ให้สมบูรณ์เพศมากขึ้น  วิธีการนี้จำเป็นต้องให้พ่อแม่พันธุ์อยู่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมตลอดเวลาเช่น  อุณหภูมิหรือปริมาณออกซิเจนที่ละลายในน้ำอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมและปราศจากความเครียด  เป็นต้น

การเพาะพันธุ์ปลาดุก

การเตรียมบ่อซีเมนต์

-  บ่อซีเมนต์ขนาด กว้าง 120 เซนติเมตร ยาว 2-3 เมตร

-  ท่อระบาย PVC ขนาด 1½ - 2 นิ้ว

-  มีรางน้ำซีเมนต์ระบายน้ำได้

ขั้นตอนการเตรียมบ่ออนุบาลลูกปลา

1. สูบน้ำออกจากบ่อให้หมด ทำความสะอาดบริเวณในบ่อและขอบบ่อ
2. นำปูนขาวและปุ๋ยคอก (ขี้วัวและขี้ไก่พันธุ์ไข่)โรยบริเวณในบ่อและขอบบ่อ (สูตร 1 งานใช้ขี้วัว 100 กก. ขี้ไก่ 50 กก.   ปูนขาว  10-20 กก.) ทิ้งไว้ 7 วัน แล้วนำน้ำเข้าบ่อในวันที่ 8

อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม

1. ยาเม็ดโมติเนี่ยมเอ็ม
2. ฮอร์โมนฉีดปลา
3. น้ำกลั่น 90 ไมโครกรัม
4. ครกบดยา
5. สลิ่งฉีดยา
6. มีดคัตเตอร์
7. ขนไก่     2  ก้านมัดติดกัน
8. ผ้าเขียว  ขนาดพอประมาณกับบ่อ
9. บ่อซีเมนต์

วิธีผสมยา

บดยาเม็ดโมติเนียมเอ็มให้ละเอียด  น้ำยาฮอร์โมน 10   ไมโคร น้ำกลั่น 90 ไมโคร ผสมให้เข้ากัน  (แม่พันธุ์หนัก 1 กก.  ต่อน้ำยา 100 ไมโคร)

วิธีการคัดแม่พันธุ์  พ่อพันธุ์

1. แม่พันธุ์ปลาดุก 1 กก. (แม่ไข่)
2. พ่อพันธุ์ปลาดุก 1 ตัว (ตัวที่สมบูรณ์) ต่อแม่พันธุ์ 3 กก.

1. เวลาในการฉีดฮอร์โมน
   1. ฉีดยาเวลา 19.00 – 20.00 น.
   2. รีดไข่เวลา  04.00 – 05.00 น.
   3. ผ่าตัดเอาฮอร์โมนจากพ่อพันธุ์มาผสมกับไข่ของแม่พันธุ์  คนให้เข้ากัน
   4. นำไข่ลงบ่อเวลา  06.00 น. โดยประมาณ

**ข้อสังเกต** ลูกปลาจะติดให้เห็นภายใน 1 สัปดาห์ต่อจากนั้นให้อาหารพอสมควร  อาหารคือหัวอาหารปลาดุกเล็ก

การเพาะพันธุ์ปลาตะเพียน - ยีสก - ไน

อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม

1. แม่พันธุ์ 1 ตัว  ต่อพ่อพันธุ์ 1  ตัว
2. น้ำยาฮอร์โมน 20 ไมโคร
3. ยาเม็ดโมดิเนียม – เอ็ม  1  เม็ด  ต่อแม่พันธุ์ปลา  1 กิโลกรัม
4. น้ำกลั่น 80 กิโลกรัม

วิธีผสม

1. นำแม่พันธุ์ปลามาฉีดยา เวลา 18.00 น.
2. นำแม่พันปลาออกจากบ่อพัก เวลา 01.00 น.
3. เวลาประมาณ  12.00 น. ปลาจะออกเป็นตัว  ให้ออกซิเจนตลอดระยะเวลา  4 วัน
4. ย้ายลูกปลาลงบ่ออนุบาลตอนเช้าของวันที่  4
5. ปลาจะขึ้นให้เห็นภายใน  15  วัน  (ถ้าติด)

การเพาะพันธุ์ปลานิล – ปลาทับทิม

สิ่งที่ต้องเตรียม

1. บ่อสำหรับเลี้ยงปลานิล – ปลาทับทิม
2. สูบน้ำออกจากบ่อให้หมด ทำความสะอาดบริเวณในบ่อและขอบบ่อ ทิ้งไว้ 7 วัน นำปุ๋ยคอก ขี้วัว ขี้ไก่ ปูนขาว โรยบริเวณในบ่อ (ปุ๋ยคอก ขี้วัว ขี้ควาย 50-100 กก. ปูนขาว 15-20 กก.)
3. นำน้ำเข้าบ่อในวันที่ 8
4. คัดพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ลงบ่อได้เลย (พ่อพันธุ์ 1 ตัว ต่อแม่พันธุ์ 2-5 ตัว)

เคล็ดลับการให้ปลาออกลูกบ่อย

1. ใช้เครื่องสูบน้ำหรือไดร์โวลต์ปั้มน้ำให้หมุนเวียนอยู่ในบ่อ
2. ถ้ามีประตูน้ำสามารถผ่านบ่อได้ยิ่งดี
3. ถ้ามีน้ำใหม่เปลี่ยนเข้าบ่อก็ยิ่งดี

** ข้อสังเกต** การเพาะพันธุ์ปลานิล – ปลาทับทิม เป็นการขยายพันธุ์ที่ง่ายและได้ผลดี ประหยัดเวลาและประหยัดเงินด้วย